Inhoud
Wat is asbest?
Asbest is een natuurlijk mineraal dat vroeger veel werd gebruikt in bouwmaterialen vanwege zijn goede isolerende eigenschappen en hittebestendigheid.
Waar zit asbest in?
Asbest werd voor verschillende dingen gebruikt, de belangrijkste met wat voorbeelden sommen we hieronder voor je op:
- Isolatiemateriaal: Spuitasbest en isolatieplaten.
- Bouwmateriaal: Cementplaten, golfplaten en asbesthoudende tegels.
- Verf of coatings: Oudere soorten verf en coatings voor afwerking van muren en plafonds.
- Vloerbedekking: Asbesthoudende lijm en vinylvloerbedekking.
- Brandwerende materialen: Deuren of wandpanelen met brandwerende eigenschappen.
Hoe kun je asbest herkennen?
Het kan lastig zijn om zelf te achterhalen of er asbest in je woning is. Het is aan te raden een professional in te schakelen die dit voor je kan checken en ook een eventuele asbestinventarisatie kan uitvoeren. Dit zijn een aantal verschillende factoren waar je op moet letten om asbest te herkennen:
- Bouwjaar: Sinds 1994 is de productie en het gebruik van asbest in Nederland verboden. Woningen die stammen uit de tijd hiervoor kunnen dus asbest bevatten.
- Materialen: Kijk naar eventuele cementplaten, isolatiemateriaal of spuitasbest in je woning.
- Dakbedekking: Op golfplaten is vaak een productiedatum te zien of een markering. Een N(T) markering geeft aan dat de golfplaten asbestvrij zijn.
- Verouderde kachels: Oudere apparaten zoals kachels kunnen asbesthoudende isolatie hebben.
- Asbestinventarisatie: Laat een asbestinventarisatie uitvoeren door een erkend bedrijf. Zo weet je zeker waar je mee te maken hebt zonder zelf risico te lopen iets te slopen.
Let op: Bewerk onder geen enkele voorwaarde zelf asbesthoudende materialen. Bij bewerking of breking van deze materialen kan er asbest vrijkomen.
Asbestdeeltjes ingeademd? Gevaren en symptomen
Het inademen van veel asbestdeeltjes kan een gevaar zijn voor je gezondheid. Bij langdurige blootstelling kun je symptomen ontwikkelen als kortademigheid, vermoeidheid, aanhoudende hoest, ademhalingsproblemen. Deze symptomen kunnen zich doorontwikkelen, waarna je echt ziek kan worden. Denk hierbij aan:
- Longkanker: Bij langdurige blootstelling heb je een grotere kans op longkanker.
- Mesothelioom: Een agressieve vorm van kanker die je longvlies aantast. Deze komt zelden voor, maar is wel enorm gevaarlijk.
- Asbestose: Een chronische longziekte waarbij er littekenvorming in de longen komt en je ademhalingsproblemen krijgt.
Belangrijk: Bij langdurige blootstelling en soortgelijke symptomen is het altijd aan te raden zo snel mogelijk medische hulp te zoeken. Vroegtijdige behandeling kan de schade beperken.
Hoelang zweeft asbest in de lucht?
Asbest werd vanwege zijn goede eigenschappen tientallen jaren voor allerlei toepassingen in huis gebruikt. Zolang ze hechtgebonden zijn en onaangetast in de oude woning blijven, vormen ze geen probleem. Voor aanraken en zelfs inslikken van asbest zijn er tot vandaag nog geen wetenschappelijk aan te tonen nadelen gevonden. Het probleem begint wanneer asbestvezels je longen kunnen bereiken. Zodra materiaal met asbest bewerkt, gereinigd of gebroken wordt komen de met het blote oog niet zichtbare vezels in de lucht terecht. Vanaf dat moment is er een risico op inademen van asbestvezels.
Zodra de vezels in de lucht terechtkomen kunnen ze daar, onder ideale omstandigheden, voor een hele lange tijd blijven. Dit komt doordat asbestvezels een bijna verwaarloosbaar gewicht hebben. Naast hun lichte gewicht hebben de asbestvezels aerodynamische eigenschappen. De combinatie van deze twee kwaliteiten zorgt ervoor dat asbest onder ideale, dat wil zeggen droge, omstandigheden in principe eindeloos lang in de lucht kan blijven.
Vrijgekomen asbest na brand
Asbest mag dan wel gebruikt zijn voor zijn brandwerende kwaliteit, breekt er brand uit dan zullen de gevaarlijke asbestvezels zich razendsnel in de lucht verspreiden. Dit komt doordat meer dan 95% van de asbesthoudende materialen bestaan uit cement. Dit cement heeft in tegenstelling tot asbest geen goede brandwerende eigenschappen.
De structuur van asbest verandert bij een temperatuur van 1200 °C. Op deze temperatuur zouden de vezels zo aangepast worden dat ze niet meer gevaarlijk zijn bij inhalatie. Bij een woningbrand worden deze temperaturen echter niet gehaald. Het cement waar asbestvezels in verwerkt zitten zullen bij een lagere temperatuur al uiteenspatten, wat de asbestvezels vrijgeeft in de lucht. De vezels verspreiden zich gedeeltelijk in de directe omgeving van de brand en worden gedeeltelijk meegevoerd met de hittestroom.
Het verhoogde contact met asbestvezels tijdens en na de brand zorgt amper voor een verhoging van de totale blootstelling aan asbestvezels gedurende je hele leven. De kans op asbestgerelateerde klachten is dus relatief weinig verhoogd na dit contact en vrijwel te verwaarlozen. De lucht wordt gekenmerkt door een verhoogde achtergrondconcentratie aan asbest. Dit wil zeggen dat vrije asbestvezels zich altijd en overal in beperkte mate in de lucht bevinden.
Hoeveel asbestvezels hangen in de buitenlucht?
In het buitenlicht bevinden zich over het algemeen maar een kleine hoeveelheid asbestvezels waardoor het gezondheidsrisico heel erg laag blijft. Je kunt de vezels niet met het blote oog waarnemen. Er bestaan luchtmetingen om de concentratie te controleren. Dit is de enige manier om er zeker van te zijn dat de concentratie asbestvezels in jouw huis of op jouw werkplaats niet te hoog is.
In de buitenlucht bedraagt de concentratie 20 tot 40 vezels per m³. Ter vergelijking staat in de codex over het welzijn op het werk een grenswaarde op het vrijkomen van 0,1 asbestvezels per cm³ bij asbestwerken ingesteld. Deze grenswaarde is om de veiligheid van werknemers te waarborgen.
Vochtig weer gaat verspreiding tegen
Er hangen altijd asbestvezels in de lucht. De concentratie is deels afhankelijk van de weersomstandigheden. Bij regen worden asbestdeeltjes uit de lucht gehaald en blijven ze op de bodem. Planten en vocht in de tuin houden asbestdeeltjes in sterke mate tegen. Opwaaiing van asbestvezels is zeker bij regen en mist minimaal. Bij droog weer kunnen de vezels opnieuw in de lucht terechtkomen.
Ga je materialen met hechtgebonden asbest verwijderen? Zorg dan dat je materiaal vochtig blijft. Dit gaat de eventuele verspreiding van asbestvezels tegen. Reinig achteraf alles goed met vochtige doeken. Asbestvezels kunnen niet in de lucht terechtkomen als ze nat zijn.
Vochtig weer gaat de verspreiding van asbestvezels tegen die zich reeds in de lucht bevinden. Asbestvezels in verweerde asbesttoepassingen van gebouwen komen door regen net makkelijker vrij. Regen op asbestdaken neemt asbestvezels mee tot in de regengoot en daarna het grondwater. Via dit grondwater kan asbest verspreiden. Bij droog weer komen de vezels opnieuw vrij in de lucht.
Hoe ver kunnen asbest vezeltjes komen?
Zoals eerder aangehaald hebben asbestvezels een zo goed als verwaarloosbaar gewicht en perfecte aerodynamische eigenschappen. Hierdoor kunnen de vezels bij ideaal droog weer in principe heel de wereld rond zweven. Dit zorgt voor een heel lage concentratie asbestvezels in de lucht.
De meer geconcentreerde asbestrook die vrijkomt na een brand kan tot 500 meter vervliegen. Deze rook inademen is in principe niet gevaarlijker dan andere rook inademen, dit is namelijk altijd ongezond. Deze verspreiding van asbest noemen we primaire emissie.
Kom in contact met asbestexperts en ontvang gratis en vrijblijvend advies
Asbest verwijderen laat je het beste over aan een expert. Zij volgen jaarlijks bijscholing om iedereen te verzekeren van een asbestveilige omgeving. Heb je nog behoefte aan tips of meer informatie over asbest en de risico’s? Vul dan onderstaand offerteformulier in en krijg gratis en vrijblijvend 1 of meerdere offertes. Vergelijk de offertes en bespaar zo kosten.