Onderdak: Functie, prijs, materialen en plaatsing

Wat is een onderdak?

Het onderdak is een beschermende laag tussen de dakconstructie en dakisolatie enerzijds, en de dakbedekking anderzijds. Het onderdak bestaat uit stijve of halfstijve platen, of uit een stevige folie. Over de verschillende materialen lees je verder in dit artikel meer.

Functie van het onderdak

Een degelijk onderdak beschermt het dak op verschillende manieren. Het beschermt de woning tegen neerslag, wind en condens. Als de conditie van het onderdak slecht is moet mogelijk het hele dak vervangen worden. De prijs van een nieuw dak ligt hoog, het is dus belangrijk om de staat van het onderdak in de gaten te houden.

Waterdicht: beschermt je woning en de dakisolatie tegen neerslag

Een onderdak maakt een dak waterdicht. Het vormt een barrière tussen de dakbedekking en je dakisolatie. De meeste soorten dakbedekking, zoals dakpannen en dakpanplaten, bieden uiteraard bescherming tegen neerslag, maar zijn niet volledig waterdicht. Doorheen de dakbedekking kan nog steeds eenkleine hoeveelheid regenwaternaar binnen sijpelen.  

Is dakbedekking dan niet waterdicht?

Naar schatting en afhankelijk van de kwaliteit van de plaatsing van de dakbedekking, zou zo’n2% van de neerslag die op je dak valt tussen de dakbedekking door naar binnen sijpelen.

Een defect in de dakbedekking, zoals een gebroken dakpan, laat natuurlijk nog meer vocht binnen. Precies daarom is het belangrijk om je dak regelmatig na te (laten) kijken op schade. Dejaarlijkse dakreiniging is het uitgelezen moment om deze vorm van lekkage te voorkomen.

Die kleine beetjes neerslag worden via het onderdak afgevoerd naar de dakgoot. Het onderdak houdt de dakisolatie op die manier droog, zodat het materiaal zijn isolatiecapaciteit behoudt. De meeste isolatiematerialen isoleren een stuk minder efficiënt als ze te kampen krijgen met vocht en schimmel. 

Het onderdak biedt ook extra bescherming tegen daklekkages.

Wind- en luchtdicht: houdt je woning tochtvrij en warm

Je onderdak houdt ook wind buiten. Dat is belangrijk omdat:

• Een tochtend dak voor heel wat ongemak zorgt. Niemand zit te wachten op een ijzige bries als binnen de verwarming op staat.
• Stilstaande lucht bijzonder goed isoleert. Eens de lucht onder het dak in beweging komt, verdwijnt die extra isolatielaag. 
• Warme lucht via het dak zou ontsnappen als het onderdak niet goed luchtdicht was.

Je woning beschermen tegen wind, vocht en condens?

Vergelijk hier gratis offertes voor een nieuw onderdak

Ontvang offertes

Dampopen: beschermt je woning tegen condens

Een goed onderdak is niet enkel waterdicht, maar ook dampopen. Dat betekent dat regenwater niet naar binnen kan dringen, maar damp wél van binnen naar buiten kan ontsnappen. Als het onderdak volgens het boekje wordt geplaatst wordt de lange levensduur extra verlengd.

Als het onderdak niét dampopen was, zou condens ontstaan aan de binnenkant van het dak. Het isolatiemateriaal zou op die manier alsnog vochtig kunnen worden, waardoor het materiaal minder goed werkt. Ook schimmelvorming behoort dan tot de risico’s.

Wat te doen met platte daken?

Het onderdak van platte daken is vaak niet dampopen en wordt op een heel andere manier samengesteld en geplaatst. Daar wordt het isolatiemateriaal op een andere manier beschermd tegen water. Win advies op maat in bij dakspecialisten via het formulier onderaan deze pagina.

Opgelet: een onderdak is niet hetzelfde als een dampscherm – de verschillen

Een dampscherm is geen onderdak: een dampscherm alleen neemt de functie van het onderdak niet over. Het onderdak ondersteunt evenwel de functie van het dampscherm, en vice versa.

• Het onderdak beschermt je woning en de koude kant van de dakisolatie (buitenzijde van het dak) tegen: neerslag, wind en condens.
• Het dampscherm beschermt de warme kant van de isolatie (binnenzijde van het dak)  tegen: vocht en damp uit je woning (en dus niet uit de lucht).

Het dampscherm vormt met een andere woorden een barrière tussen je woning en de dakisolatie. Een dampscherm is daarom dampdicht. Vocht dat bijvoorbeeld tijdens het koken of douchen vrijkomt, kan zo niet condenseren op de dakisolatie. De damp wordt in plaats daarvan opgevangen door het dampscherm.

Het onderdak beschermt het isolatiemateriaal tegen vocht dat van buiten komt (regen, sneeuw en hagel). Het onderdak is daarbij dampopen: vocht dat in het isolatiemateriaal zit, kan verdampen en via het onderdak naar buiten ontsnappen.

Is een onderdak nodig/noodzakelijk?

Bij nieuwbouwprojecten wordt steevast een onderdak geplaatst. Het is dus zeker aan te raden om je woning van een onderdak te voorzien. Zonder onderdak:

• Is de dakisolatie niet voldoende beschermd tegen vocht en neerslag, waardoor het materiaal vochtig wordt en zelfs kan beschimmelen. De isolatiecapaciteit kan daardoor stevig afnemen.
• Is je woning niet beschermd tegen wind: tocht en koude lucht in huis zorgen dan voor ongemak.

Kun je een dak isoleren zonder onderdak?

Een onderdak is een heel belangrijk onderdeel van je dak. Het is niet aan te raden om je dak te laten isoleren als het dak niet voorzien is van een onderdak. Nieuw isolatiemateriaal kan dan vochtig worden, beschimmelen en zijn isolatiecapaciteit verliezen.

Wil je een dak zonder onderdak laten isoleren? Dan kun je er eventueel voor kiezen om het onderdak van binnenuit te plaatsen, en het dak daarna van binnenuit te laten isoleren. Meer weten? Stel je vragen aan specialisten via het formulier onderaan deze pagina.

Hoe je weet of je al een onderdak hebt?

Als je de onderkant van de dakbedekking langs de binnenkant van het dak kunt zien, heeft je woning waarschijnlijk nog geen onderdak. Nodig een dakwerker uit bij je thuis: hij of zij bestudeert de huidige situatie van je dak en geeft je advies op maat.

Asbest/Eternit/Menuiserite check: hoe ziet asbest in het onderdak eruit?

Daken en onderdaken van woningen die werden gebouwd voor 1993 kunnen asbest bevatten. Je herkent asbest plaatmateriaal aan de gelaagde opbouw en de gewafelde of honingraatachtige structuur.

Twijfel je? Laat dan een expert langskomen voor een inspectie van je onderdak. Laat asbest door een expert verwijderen uit het onderdak.  

Kostprijs: Hoeveel kost een nieuw onderdak?

Een overzicht met richtprijzen voor verschillende soorten onderdaken:

Het gaat hier enkel om de materiaalkosten. Hoeveel het plaatsen van het onderdak uiteindelijk kost, is afhankelijk van verschillende factoren:

• Duur van de plaatsing. Het leggen van houtvezel- en vezelcementplaten duurt een stuk langer dan het plaatsen van een folie.
• Nodige werken. Het onderdak plaats je onder de dakbedekking en bovenop de dakisolatie. Moet de oude dakbedekking tijdelijk verwijderd (en na de werkzaamheden weer worden teruggelegd) of volledig vervangen worden? Dan zorgt dat natuurlijk voor andere extra kosten. Lees meer over plaatsingsopties onderaan dit artikel.
• Staat van het dak. Bij oude gebouwen waar nog geen onderdak aanwezig is, is een ander soort voorbereiding nodig dan bij nieuwere gebouwen waar het onderdak vervangen of aangepast moet worden. Het vervangen van bijvoorbeeld oude pan- en tengellaten zorgt ook weer voor extra kosten.
• Tarief van de dakspecialist. Dakspecialisten hanteren hun eigen tarieven. Vergelijk offertes op maat via het formulier onderaan deze pagina.

Benieuwd naar de prijs voor een goed nieuw onderdak voor jouw woning? Vergelijk gratis offertes op maat via het formulier onderaan deze pagina.

Wat het kost om je onderdak te vervangen of laten herstellen?

Ook dat hangt af van verschillende factoren. Vraag gratis offertes op via het formulier onderaan deze pagina.

Kleine gebreken in het onderdak kun je meestal eenvoudig laten herstellen. Slijtage, constructie- of plaatsingsfouten en grotere gebreken kunnen betekenen dat je het onderdak volledig moet vervangen.

Soorten onderdak: welk materiaal?

Er zijn 3 soorten onderdak: onderdaken met stijve onderdakplaten, halfstijve platen en onderdakfolies. Hieronder lees je meer over de verschillende soorten onderdaken.

Optie 1: Stijve onderdakplaat

Stijve onderdakplaten bestaan doorgaans uit houtvezels of vezelcement. Over het algemeen zijn stijve onderdakplaten de meest duurzame optie: ze hebben de langste levensduur.

Een goed onderdak bestaat uit dampdoorlatend plaatmateriaal.

Houten onderdak met houtvezelplaten

Houtvezelplaten bestaan uit houtvezels (van zaagafval) die gebonden worden met stoffen zoals polyurethaan, bitumen of latex. Een onderdak met houtvezelplaten is vrij prijzig, maar gaat bijzonder lang mee.

Een houtvezelonderdak heeft een goede thermische dichtheid, is goed dampdoorlatend en is een vrij milieuvriendelijke optie. Het materiaal is namelijk zowel recyclebaar als vrij duurzaam.

Houtvezelplaten als nooddak

Houtvezelplaten zijn enkel geschikt voor daken met een helling van 15 graden of meer. Omdat de platen ook zonder extra bescherming zo’n 3 tot 12 maanden bestand zijn tegen wind en regen, kun je ze tijdelijk als blootliggend nooddak gebruiken bij het renoveren van je woning.

Platen in vezelcement 

Vezelcementplaten bestaan uit een mix van cement, kunststofvezels en natuurlijke vezels. Ze zijn geschikt voor daken met een helling vanaf 5 graden.

De platen zijn bijzonder sterk, en de voegen of naden tussen de platen kunnen eenvoudig gedicht worden met een speciale dichtingstape.

Vezelcementplaten hebben een minder hoge thermische dichtheid dan houtvezelplaten. Ze zijn wel iets goedkoper.

Optie 2: Halfstijve onderdakplaten uit kunststof (pvc)

Halfstijve onderdakplaten bestaan uit een mix van synthetische materialen zoals polypropyleen en polyethyleen. Door microperforaties (kleine gaatjes in de platen) worden de platen dampopen.

De platen zijn budgetvriendelijker dan stijve onderdakplaten. Ze zijn licht en daardoor eenvoudig te monteren, wat de arbeidskosten drukt. 

Daartegenover staat dat halfstijve platen kunnen doorbuigen. Dat gebeurt vaak als er achteraf nieuw isolatiemateriaal wordt aangebracht langs de binnenzijde van het onderdak.

Optie 3: Folie (onderdakfolie)

Onderdakfolies bestaan vaak uit (een mix van) kunststoffen als polyethyleen, polyester en polypropyleen. Kunststofvezels worden toegevoegd om het materiaal te verstevigen. Net als bij halfstijve onderdakplaten zorgen microperforaties voor dampdoorlatendheid.

Onderdakfolies zijn de meest budgetvriendelijke optie. Het materiaal is licht en compact, en daardoor eenvoudig te vervoeren en plaatsen, wat resulteert in lage arbeids- en transportkosten.

Onderdakfolie is evenwel niet bijzonder stevig. Bij een te strakke plaatsing (nodig op daken met een kleinere hellingsgraad om een goede afvoer van regenwater te verzekeren) kan het materiaal daarom scheuren. Een extra wapeningslaag zorgt voor versterking waar nodig, maar resulteert ook in iets hogere kosten. 

Wat is de beste optie voor jouw onderdak?

Dat hangt af van je voorkeuren. Wie de kosten wilt drukken, kiest best voor onderdakfolie. Wil je een onderdak dat zo lang mogelijk bestand blijft tegen vocht, regen en wind? Dan is een onderdak met stijve platen vaak de betere optie.

Daarnaast kunnen ook de vorm en hellingsgraad van je dak een rol spelen bij het vinden van het juiste materiaal.

Een dakspecialist helpt je bij je zoektocht en gaat mee op zoek naar het materiaal dat het beste past bij je dak, je noden én je budget. Win gratis advies op maat in via het formulier onderaan deze pagina.

Hoe verloopt het plaatsen van een onderdak?

Enkele belangrijke elementen in het plaatsingsproces:

1. Onderdak langs binnen of buiten plaatsen

Een onderdak wordt bijna altijd langs buiten geplaatst. Dat betekent dat de dakbedekking verwijderd moet worden tijdens het plaatsen van het onderdak. 

In uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld als je de dakbedekking niet kunt of helemaal niet wilt verwijderen) wordt het onderdak langs binnen geplaatst. 

2. Overlap afhankelijk van de hellingsgraad: hoe vlakker het dak, hoe meer overlapping

Nieuwe onderdaken worden op de kepers of spanten van de dakconstructie geplaatst (waaronder normaal gezien het isolatiemateriaal ligt). De dakwerker begint van onderaan om te verzekeren dat er voldoende overlap zit in het onderdak. Hoe kleiner de hellingsgraad van het dak, hoe groter die overlap moet zijn.

Die overlappingen zorgen ervoor dat het dak het regenwater vlot kan afvoeren zonder dat vocht naar binnen sijpelt.  

3. Goede waterafvoer: het onderdak mondt uit in de de goot

Elk onderdak moet uitmonden in de dakgoot.

• Plaats je het onderdak langs buiten? Dan komt het regenwater rechtstreeks in de dakgoot terecht.
• Plaats je het onderdak langs binnen? Dan wordt een aparte goot gelegd langs de binnenkant van het dak. Via een afvoerbuis wordt die aparte goot verbonden met de dakgoot. Er is in dat geval minder bescherming tegen vocht: ook het vocht uit de aparte goot en de afvoerbuis kan verdampen en in je dakisolatie terechtkomen.

4. Afwerking dak

Bovenop het onderdak komen vervolgens de tengellaten, waarop de pannenlatten bevestigd worden. Het dak wordt afgewerkt met de dakbedekking.

Je kunt, bij het vervangen van een oud onderdak of het plaatsen van een nieuw onderdak, ervoor kiezen om de oude dakbedekking te hergebruiken.

Dit is een goed moment om bijvoorbeeld een overzetdak met zonnepanelen te laten plaatsen.

Onderdak laten plaatsen, vervangen of herstellen? Vergelijk gratis offertes op maat en bespaar

Een degelijk onderdak is cruciaal voor een goed geïsoleerde, waterdichte woning. Is het tijd voor een renovatie van je onderdak? Wil je een nieuw onderdak laten plaatsen op het dak van je oude woning? Of heb je vragen over de staat van je huidige onderdak? Vul dan onderstaand formulier in. Je ontvangt gratis en volledig vrijblijvend advies op maat en offertes voor jouw project. Zo kun jij informatie inwinnen, je opties verkennen, prijzen vergelijken en de juiste aanpak vinden voor jouw dakrenovatie.